CÁC THUỐC DÙNG KHI CHOLESTEROL TĂNG CAO, TIỂU ĐƯỜNG CÓ THỂ GIÚP ĐIỀU TRỊ BỆNH TÂM THẦN NGHIÊM TRỌNG
Megan Brooks
CẬP NHẬT ngày 17 tháng 1 năm 2019 // Statin, thuốc chẹn kênh canxi và metformin có thể có vai trò điều trị bệnh tâm thần nghiêm trọng, nghiên cứu mới cho thấy.
Trong một nghiên cứu mới, các nhà điều tra đã tìm thấy những người bị tâm thần phân liệt (TTPL), rối loạn lưỡng cực (Bipolar Disorder – BPD) hoặc rối loạn tâm thần không ảnh hưởng (nonaffective – NAP) ít có khả năng phải nhập viện trong thời gian sử dụng với bất kỳ loại thuốc nào kể trên so với thời gian không sử dụng. Ngoài ra, bệnh nhân TTPL và BPD ít có khả năng tự gây hại trong thời gian tiếp xúc.
Trưởng nhóm Ts Joseph Hayes Khoa Tâm thần học, ĐH College London, cho biết: “Chưa có nhiều phát triển thuốc mới cho những bệnh tâm thần nặng này, nhưng có một số nghiên cứu cho thấy rằng một số loại thuốc đã được cấp phép cho các chỉ định khác có thể có tác dụng tích cực đối với các triệu chứng tâm thần”. Nghiên cứu này được công bố trực tuyến 9/1/ 2019 trên tạp chí JAMA Psychiatry.
1/.Chỉ định mới cho một số thuốc liên quan ?
Các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu của 142.691 bệnh nhân, gồm 76.759 BPD; 30.954 TTPL và 34.978 NAP; tập trung vào những bệnh nhân được dùng statin để giảm cholesterol / bệnh tim, thuốc đối kháng kênh canxi loại L (LTCC) (như verapamil) điều trị tăng huyết áp, hoặc biguanide (như metformin) điều trị bệnh tiểu đường. Kết quả, thời gian dùng statin, chất đối kháng LTCC và biguanide có liên quan đáng kể đến tỷ lệ nhập viện giảm ở bệnh nhân BPD, TTPL và NAP. Tỷ lệ ngẫu nhiên khi điều chỉnh đối với bệnh nhân nhập viện có dùng statins (95% CI)
Disorder
Statins
LTCC Antagonists
Biguanides
BPD
0,86 (0,83 – 0,89)
0,92 (0,88 – 0,96)
0,80 (0,77 – 0,84)
Schizophrenia
0,75 (0,71 – 0,79)
0,80 (0,74 – 0,85)
0,73 (0,69 – 0,77)
NAP
0,80 (0,75 – 0,85)
0,89 (0,83 – 0,96)
0,85 (0,79 – 0,92)
Ngoài ra, triệu chứng tự gây hại đã giảm ở những bệnh nhân mắc bệnh BPD và TTPL khi dùng tất cả các loại thuốc nghiên cứu và ở những bệnh nhân mắc NAP khi tiếp xúc với chất đối kháng LTCC.
TS Hayes cho biết: “Ở giai đoạn này, chúng tôi không đề nghị những người mắc các bệnh tâm thần này thay đổi cách điều trị và cũng không khuyến cáo không nên sử dụng các loại thuốc này thay vì thuốc thông thường cho bệnh tâm thần nặng”.
“Tuy nhiên, có bằng chứng cho thấy những người mắc bệnh TTPL, rối loạn lưỡng cực và các bệnh tâm thần khác có xu hướng điều trị sức khỏe thể chất của họ. Đặc biệt, họ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp và tiểu đường, các loại thuốc này được thiết kế để điều trị. Do đó, đáng để bệnh nhân làm việc với bác sĩ của họ để tối ưu hóa việc kê đơn cho các tình trạng thể chất này, sau đó có thể có thêm tác dụng có lợi cho sức khỏe tâm thần “, ông nói thêm.
Hayes lưu ý rằng một số thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát các loại thuốc điều trị bệnh tâm thần nặng này đang được tiến hành trên toàn cầu và nhóm của ông hy vọng sẽ “tái tạo phát hiện của họ trong các bộ dữ liệu lớn khác có giá trị trên toàn thế giới”. Cũng rất quan trọng để làm rõ tác dụng của hệ thần kinh trung ương (CNS) của các nhóm thuốc này “vì có thể có tiềm năng tối ưu hóa hiệu quả hoặc phát triển thuốc mới”. Mặc dù không có loại thuốc nào trong số này đã được nghiên cứu toàn diện như là các tác nhân được tái sử dụng để cải thiện các rối loạn tâm thần, mỗi loại đều có cơ sở lý thuyết về hiệu quả. Các cơ chế tiềm năng cho statin trong bệnh tâm thần bao gồm tác dụng chống viêm hoặc có khả năng tăng hấp thu và thu hút CNS của thuốc chống loạn thần.
Đối với các thuốc chẹn kênh canxi, rối loạn điều hòa canxi trong BPD đã được biết đến và canxi có liên quan đến nguyên nhân của bệnh TTPL. Cũng có giả thuyết Metformine cải thiện các triệu chứng rối loạn chức năng nhận thức và khí sắc bằng cách giảm thiểu các rối loạn chuyển hóa.
2. Kết quả đáng khích lệ
Bình luận về những phát hiện này, Hon-Cheong So, MBBS, PGs, Ts, Khoa Y sinh, ĐH Hồng Kông, cho biết “tái định vị thuốc có thể là một cách hiệu quả về chi phí để khám phá các liệu pháp mới cho bệnh tâm thần nặng như TTPL, vì không có nhiều tiến bộ trong việc phát triển các tác nhân mới cho những rối loạn này “.
“Bài báo này – rất thú vị và sử dụng một cơ sở dữ liệu lớn để tìm ra mối quan hệ giữa một số nhóm thuốc được sử dụng khá rộng rãi và bệnh tâm thần nặng. Những kết quả này rất đáng khích lệ và giúp ưu tiên thuốc cho các thử nghiệm ngẫu nhiên tiếp theo.”
Timothy Sullivan, MD, Trưởng khoa tâm thần và Khoa học hành vi, Bv ĐH Staten Island, New York, cũng hoan nghênh nghiên cứu này. Theo ông, “phát triển thuốc cần nhiều thời gian và tốn kém, vì vậy các nhà nghiên cứu lâm sàng luôn cảnh giác với các tín hiệu bất ngờ, từ các dòng nghiên cứu khác, có thể khuyến nghị công dụng của các hợp chất được phát triển cho mục đích khác nhưng cho thấy có ảnh hưởng đến các bệnh hoặc triệu chứng tâm thần”.
Có một truyền thống lâu dài của loại nghiên cứu này: thực ra lithium, các thuốc chống loạn thần, và một số thuốc chống trầm cảm đều được sử dụng sau những quan sát tình cờ nhưng những nghiên cứu thận trọng của các bác sĩ lâm sàng chú ý đến đáp ứng lâm sàng với thuốc được sử dụng. Ví dụ, trong gây mê phẫu thuật (lithium, và cả chlorpromazine, thuốc chống loạn thần của lâu đời) có thể cung cấp những hiểu biết sâu sắc về điều trị các bệnh tâm thần”.
Các tác giả cho biết thêm, “một cách đúng đắn rằng nếu những phát hiện này được xác minh, việc sử dụng lại các loại thuốc được đề cập ở trên để sử dụng như là thuốc hỗ trợ trong điều trị bệnh tâm thần nghiêm trọng có thể nhanh chóng cải thiện kết quả và tránh các rủi ro và chậm trễ liên quan đến thuốc tiêu chuẩn trong các nghiên cứu. Như vậy, các bác sĩ lâm sàng và các nhà nghiên cứu cũng sẽ hoan nghênh những phát hiện này trong khi chờ xác nhận từ các trung tâm khác trước khi tiến hành liệu pháp bổ sung mới khởi đầu với những thuốc chưa được phê duyệt cho cách sử dụng này “.
Lược dịch
Bs CK II Nguyễn Thành Long. GĐ Bv Tâm thần Tỉnh Đồng Tháp
Tài liệu: Cholesterol, Diabetes, BP Meds May Help Treat Serious Mental Illness.MeganBrooks. January 16, 2019.
JAMA Psychiatry. Published online January 9, 2019. Full text